و سزاوار آن است كه در حالت وضو رو به قبله بنشینی و در حین نظر كردن به آب بگویی :
امام محمّد باقر علیه السّلام فرمودندكه : هر گاه از برای وضو ساختن دست در آب وارد کردی، بگو:
بسم الله و بالله ، اللهم اجعلنى من التوابین ، و اجعلنى من المتطهرین .
بنام خدا، و به یاری خدا، خداوندا مرا از توبه كنندگان و از پاكیزه گان قرار ده .
دعای هنگام وضو :
روایت شده است از امام جعفر صادق علیه السّلام که فرمودند :

از ویژگی‌های اسلام آن است که مجموعه آداب فردی و اجتماعی را به همگان توصیه کرده است. به گونه‌ای که با انجام این دستورات می توان به خوبی‌ها و خوشی‌ها دست یافت. از جمله این تعالیم، آداب سفر است و ما به طور مختصر به گوشه‌هایی از آن اشاره می‌کنیم:
1. صدقه دادن که در مجامع روایی، ائمه اطهار(علیهم السلام) فرموده‌اند:
«افتتح سفرک بالصدقة»[1]؛ «سفرت را با صدقه شروع کن».
«الصدقة تدفع البلاء»[2]؛ «صدقه بلاها را دفع می‌کند».
2. گفتن بسم‌الله هنگام سوار شدن به وسیله نقلیه.
3. خواندن آیة الکرسی؛
4. خواندن این آیات کریمه قرآن جهت حفظ وسیله نقلیه؛

در طول تاریخ و دربین جوامع انسانی مساله تعلیم و تعلم همواره مورد توجه بوده و ملازمت و پیوستگی معلم ومتعلم در امر تعلیم موجب پدید آمدن حقوقی فی مابین شده است . امروزه در جوامع دانشگاهی رعایت حقوق متقابل استاد و دانشجو و کرامت بین آنان از منظر اخلاق اسلامی قدری فاصله گرفته. از آنجا که ارتباط معنوی استاد و دانشجو در تعلیم وتعلم اهمیت فراوانی دارد ، در دین مبین اسلام منابع غنی برای معرفی این رابطه معنوی که از آن به حقّ معلّم وحقّ متعلّم یاد شده ، موجود است، لذا هدف ازاین پژوهش توجه مجدد به این حقوق از منظر دین بخصوص از منبع ناب رساله حقوق امام سجاد(علیه السلام) بوده است.

سیدحسین شرفالدین / استادیار جامعه شناسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

چكيده
است. هویت انضمامی، « آداب اجتماعی » ، یکی از نظامهاي هنجاري بسیار مهم در هر جامعه و جهانهاي فرهنگی
بینالاذهانی، نسبی و متغیر بودن و کارکردهاي صوري آداب موجب شده تا این بخش هنجارین، بهرغم اهمیت از حوزه
مطالعات محققانه بهدور مانده و یا در حاشیه موضوعات فقهی، حقوقی و اخلاقی به اجمال ملاحظه شود. پرسش از
چیستی، چرایی و ضرورت، انواع، نقش و کارکرد، مبانی نظري، وجوه اشتراك و افتراق آن با سایر نظامهاي هنجاري