هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش مؤلفه¬های هوای نفس (بغی، عدوان، شهوت و طغیان) ، در فتنه¬های عصر امام علی (علیه السلام) است. عصر امام علی (علیه السلام) شاهد مردماني بود كه بر اساس عقل سليم تصميم نمی‏ گرفتند، بلکه بر اساس امیال و هواهای نفسانی عمل می‏ کردند. تمایلات نفسانی به چهار صورت : «بغی، عدوان، شهوت و طغیان» در ايجاد فتنه‏ های عهد امام علی (علیه السلام) نقش ایفاء نمودند. «بغی» و ظلم‏ های هواپرستانه¬ی اهل جمل، صفين و نهروان، سه فتنه¬ی پى‏درپى ‏را پدید آورد. دست ه‏ای از روی حسادت و گروهی به خاطر هلاكت نزدیکان خويش توسط امام علی (علیه السلام)، در جنگ‏ هاي بدر و احد و... به دشمنی با ایشان پرداختند تا «عدوان»، صورت دیگر هوای نفس نیز در قالب كينه‏ ها بروز پیدا نماید. «تمایلات شهوانی» نیز در شکل‏ گیری فتنه‏ های آن روزگار تأثیر بسزائی داشت، اشتیاق فتنه‏ گران به مال و ثروت که ستون شهوات است، پایه¬ی اساسی فتنه‏ های عصر حضرت بود. از سوی دیگر، نافرمانی از حجت و نماینده¬ی خداوند در میان بندگان مصداق «طغیان» است، که مردم پس از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) با گستاخى و وقاحت‏ تمام، مرتکب آن گشتند و فتنه‏ ها خلق کردند. روش این تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه‌ای با مراجعه به منابع اصلی و نیز نرم‌‌‌افزارهای موجود در قالب پرونده‌های علمی به صورت ثبت اطلاعات در فیش‌های تحقیقی می‌باشد.