احمد دبيری *

چكيده

«فضيلت» نوعی خصلت شخصيتی مطلوبی است كه به منش اخلاقی نيز شناخته می شود. سعادت‌گرايان در تبيين مفهوم «فضيلت» بر اموری از قبيل «صفت درونی»،‌ «عادت و تمرين»، «انگيزه‌» و «پايه‌ای بودن برخی خصايص انسانی نظير مراقبت» تأكيد می كنند. مهم‌ترين تفاسير اخلاق فضيلت در سه دسته سعادت‌گرا، فاعل‌مبنا و اخلاق مراقبت قرار دارند. تأكيد بر منش فضيلت‌مندانه فاعل اخلاقی، تقدم مفاهيم خوب و بد، بر مفاهيم بايد و نبايد، اهميّت دادن به اموری نظير انگيزه‌ها و انديشه‌های باطنی، توجه به نقش اسوه‌های اخلاقی و عينی دانستن فضايل اخلاقی از مهم‌ترين شاخصه‌های فضيلت‌گرايی است. تقريرهای غايت‌گرا و غيرغايت‌گرا، فاعل‌مبنا و فاعل‌معطوف، تحويل‌گرا و تحويل‌ناگرا و تقريرهای دينی و سكولار، نمونه‌هايی از تقريرهای فضيلت‌گرايی اخلاقی اند. نسبت به انواع فضايل، هم برخی وحدت گرا و عده‌ای تكثرگرا هستند؛ تكثرگرايان اغلب جزيی گرا و قايل به ضد‌نظريه‌گرايی اند. اشكالاتی نير از ناحيه ناقدان بر اخلاق فضيلت وارد شده است.