ملاک کرامت
مصطفى اسکندرى
اشاره:
تقوا یا خود نگهدارى، حالتى است براى انسان که به او قدرت مى دهد افسار نفس خویش را در اختیار داشته باشد و آن را از سقوط در پرتگاه ها نگه دارد. این حالت روحى آن قدر ارزشمند است که در دین مقدس اسلام به عنوان عالى ترین ملاک ارزش گذارى انسان ها شناخته شده است:
«در حقیقت ارجمندترین شما در پیشگاه خدا با تقواترین شماست».[۱] سؤال اساسى این است که انسان چه باید کند تا به این مقام ارجمند نایل آید؟ در پاسخ باید گفت: این مقام ثمره عمل کردن به دستورهاى الهى است، اما گاهى حالتى بر انسان عارض مى شود که او را از عمل کردن به دستورهاى الهى باز مى دارد. این حالت که بزرگ ترین سد راه تقواست، در منابع وحیانى اسلام، «غفلت» نامیده شده است. غفلت به معناى بى توجهى به چیزى یا فراموش کردن و از یاد بردن آن است و بى توجهى و غفلتى که مانع رشد آدمى و به تعبیر امیرمؤمنان علیه السلام در مناجات شعبانیه «پلیدى دل است»، بى توجهى به خدا یا قیامت است.غافلان و بى توجهان کسانى هستند که کارهایشان را بدون آگاهى و تنها بر اساس انگیزه هاى غریزى انجام مى دهند و توجه ندارند که غیر از امور روزمره شان، هدف دیگرى نیز وجود دارد که باید بدان رسید. قرآن چنین کسانى را غافل مى شمرد و آنان را چون چهار پا بلکه پست تر معرفى مى کند:
«اولئک کالانعام بل هم اضلّ اولئک هم الغافلون ؛ آنان همانند چهار پایان اند، بلکه گمراه ترند. آنها همان غافلان اند».[۲] آدمى تا از این غفلت خارج نشود و به مرحله آگاهى قدم نگذارد، وارد مرحله انسانیت نمى شود. بى جهت نیست که امامان معصوم علیهم السلام از آن به خدا پناه برده و فرموده اند: «اللهم انی اعوذ بک … من الغفله ؛ خدایا از غفلت به تو پناه مى برم».[۳] این بى توجهى به خدا یا قیامت، ریشه همه انحرافات انسان است؛ چون به فرموده امام على علیه السلام:
«من غلبت علیه الغفله مات قلبه ؛ هرکه غفلت بر او غالب شود، قلبش مى میرد».[۴] ا به فرمایش دیگر آن بزرگوار: «دوام الغفله یعمی البصیره؛ طولانى شدن غفلت، بینش و بصیرت را کور مى کند».[۵] بر اساس فرمایشى از امام باقر علیه السلام: «ایاک … والغفله ففیها قساوه القلب؛ از غفلت بپرهیز؛ زیرا سنگ دل شدن در آن است».[۶]
در اینجا این پرسش مطرح مى شود که این غفلت از چه چیزهایى ناشى مى شود و چه باید کرد که انسان از گرفتارى در این دام رهایى یابد؟
در این سلسله نوشته ها در پى آنیم که به طور مختصر، علل و عوامل غفلت و راه هاى دورى جستن از آن را از دیدگاه قرآن و روایات مطرح کنیم؛ باشد که از غافلان نباشیم.
| پیوست | اندازه |
|---|---|
 دانلود مقاله 0 b [0 بار دانلود] | 0 بایت |