سال اول، شماره سوم، تابستان 1389، ص 145 ـ 158

پروانه رضایی*

چكیده

برخی از متفكران معاصر غرب بر این عقیده‌اند كه ادیان، از جمله اسلام، عامل اساسی تخریب و ایجاد بحران محیط زیست‌اند. این مقاله با ردّ این ادعا، اثبات می‌كند اخلاق زیست‌محیطی كه غربی‌ها در دورة معاصر در اندیشة رعایت آن برآمده‌اند، پیش‌تر در منابع و آموزه‌های دینی و اسلامی بدان توجه شده است. در این میان، ریزترین نكته‌های اخلاق زیست‌محیطی مانند توجه و اهتمام به آبادانی زمین و طبیعت، سفارش به حفظ حقوق كشاورزی و دامپروری، رعایت عدالت در رفتار با حیوانات و بچه‌های آنها، پرهیز از استفادهای بی‌حدّو‌حصر و اجتناب از اذیت و آزار موجودات در سیرة علوی، به ویژه كتاب نهج البلاغه بازتاب گسترده‌ای داشته، و افزون بر آن، امام‌علی(علیه السلام) راه‌كارهای عینی حفاظت از محیط زیست را ارائه كرده است. امام‌علی‌(علیه السلام)، در نهج‌البلاغه به تنظیم رفتار كارگزارنش، در بهره‌برداری از حیوانات به گونه‌ای دقیق و قابل توجه پرداخته است. این مقاله به بررسی موارد مذكور در نهج‌البلاغه می‌پردازد.