محمد سلطانى‏

عافیت و لذَت حیات‏

اشاره:

انسان موجودى مرکب از جسم و روح است که از این بابت دو ساحتى خواهد شد. از یک بعد وابسته به جسم و عالم ماده و از بعد دیگر تعلق به روح و عالم معنا دارد از این جهت در مسیر تهذیب نفس توجه به هر دو بعد امرى لازم است که در این بین سلامت و عافیت جسم به عنوان مرکب روح بسیار چشمگیر مى‏ باشد بر همین اساس بر آن شدیم تا با استفاده از تعالیم قرآنى و روائى و همچنین حکمت حکیمان گذشته باب جدیدى را تحت عنوان سلوک حکیمانه توسط جناب حجت الاسلام والمسلمین محمد سلطانى که خود از عالمان این عرصه است، در نشریه باز کنیم تا زمینه خوبى براى شناخت نفس که از ارکان سلوک است؛ باشد.

علم به یک لحاظ دو نوع است: یک نوع علومى است که به ماده و چگونگى ارتباط با آن مى ‏پردازد و نوع دیگر علوم مربوط به ماوراى ماده است. انسان داراى بدنى مادى و نیازها و خواسته‏ هاى مادى است و عالم ماوراى ماده هم ارتباطى تنگاتنگ با عالم ماده دارد و این دو عالم، از یکدیگر تأثیر مى‏پذیرند. از طرف دیگر، انسان، بخواهد یا نخواهد، در حال حرکت است و بخشى از این حرکت در متن امور مادى انسان قرار دارد. از این رو، خطا و انحراف در امور مادى باعث انحراف در عالم ماوراى مادى انسان مى ‏شود؛ چون همان‏طور که در قوس نزول از عالم ماوراى ماده به عالم ماده، بدن تحت تأثیر نفس است در قوس صعود از عالم ماده به عالم ماوراى ماده هم نفس انسان تحت تأثیر بدن اوست و خطا در احکام بدنى و اختلالات در آن باعث اختلال در نفس و روح انسان مى‏شود. پس انسان به دو علم نیاز دارد: علمى که هدایتگر انسان در امور مربوط به بدن اوست و علمى که هادى انسان در امور نفسانى است در روایت نبوى، از اولى به «علم الأبدان» و از دومى به «علم الأدیان» تعبیر شده: «العلم علمان علم الأدیان و علم الأبدان‏».^[۱]