جايگاه رياضت در تربيت اخلاقی از منظر قرآن و حديث
نویسندگان: موسوی سیدابوالفضل*, فنایی اشکوری محمد
* دانشگاه معارف اسلامی
چکیده:
چکیده فارسی:
این نوشتار سعی در بازنگری و تقویت جایگاه «ریاضت نفس» در نظام تربیتی و اخلاقی اسلام دارد، ریاضت، روح انسان را «قوت» و «خضوع» می بخشد و این دو خصلت، ضامن موفقیت در همه عرصه ها اعم از فردی و اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، دنیوی و اخروی هستند، ریاضت به دو قسم اختیاری و غیر اختیاری قابل تقسیم است که تمام تکالیف شرعی در قسم اختیاری جای گرفته و مقصود از ریاضت غیر اختیاری، ابتلائات و امتحانات الهی است، این دو قسم، مکمل یکدیگر در فرآیند تربیت انسانند و با فلسفه خلقت انسان گره خورده اند، فلسفه تبعید انسان به محنت کده دنیا، اشرفیت نفس او در میان سایر مخلوقات بود که او را در معرض خطرناک ترین رذیلت اخلاقی یعنی غرور و تکبر قرار داد، از آنجا که علاج هر رذیلتی با ضد آن است، ریاضت تنها مسیری بود که نه تنها انسان را از رذیلت تکبر پیراست بلکه او را به زیباترین فضیلت اخلاقی یعنی محبت و عشق الهی نیز بیاراست.
چکيده عربي:
ملخّص البحث: الرياضة الروحيّة وهي من المفاهيم التي تُبحث في العرفان، لها مسار مختلف في النصوص الدينية وخاصة في الآيات والأحاديث الشريفة. وفقاً لما تفيد به المعارف الإسلامية فإنّ الرياضة تؤدي إلى صقل الروح وصلابتها وخضاعها، وهاتان الميزتان کفيلتان بضمان النجاح والتفوّق في جميع الميادين، الفردية، والاجتماعية، والاقتصادية، والسياسية، الدنيوية، والاخروية. تُقسم الرياضة إلى قسمين: اختياري، وغير اختياري. التکاليف الشرعية تدخل کلّها في القسم الاختياري. والمقصود من الرياضة غير الاختيارية الابتلاءات والاختبارات الإلهية. وهذان القسمان يکمل احدهما الآخر في عمرية تربية الإنسان، ويتداخلان مع فلسفة تربية الإنسان ويرتبطان معها. طرد الإنسان إلى دار المحن الدنيوية، دفع بنفسه الاشرف من بين سائر المخلوقات إلى أن تجعله عرضة لأخطر الرذائل الأخلاقية، وهما الغرور والتکبّر. وبما أنّ علاج کل رذيلة بما هو ضدّها، فإنّ الرياضة هي المسار الوحيد التي تطهر الإنسان من رذيلة التکبر، وليس هذا فحسب بل تجعله يقترن بأجمل الفضائل الأخلاقية، أي المحبة والعشق الإلهي.
منبع: نشریه پژوهش نامه اخلاق : زمستان 1394 , دوره 8 , شماره 30 ; از صفحه 7 تا صفحه 21 .
http://www.sid.ir/FileServer/JF/4009313943001