نویسندگان:  صادقی مسعود*, دیرباز عسكر
 
 * دانشگاه قم
 
چکیده: 

چکیده فارسی:
تخیل به ویژه تخیل اخلاقی، مقوله ای است که تعریف دقیق و تعیین مختصات آن، چندان مورد توجه قرار نگرفته و بررسی نقش آن در بسیاری از نظام ها و نظریه های اخلاقی از جمله اخلاق اسلامی مغفول مانده است. برای رسیدن به این هدف، با ارائه تعریف پیشنهادی خود از تخیل اخلاقی، نسبت این تعریف با پاردایم های رایج بررسی می شود. پس از تبیین رابطه و تفاوت های تخیل اخلاقی با مفاهیمی چون خرافه یا ایمان به غیب، نقش و مدخلیت تخیل در دو سطح جداگانه تحلیل خواهد شد: سطح اصول شکلی و سطح هنجارهای اخلاق اسلامی. برای انجام این مهم، کارکرد تخیل در قاعده طلایی به عنوان یک اصل مهم در میان اصول شکلی اخلاق اسلامی تحلیل گشته، با بررسی فضایل و رذایلی چون قرض الحسنه، غیبت، زکات، قتل و احیا، نقش تخیل در ساحت هنجارها واکاوی خواهد شد.

چکيده عربي:
التخيل وخاصة التخيل الأخلاقي، موضوع لم ينل اهتماما في ما يخص تعريفه بشكل دقيق ولا تعيين خصائصه، وبقي دوره مهملا في الكثير من النظم والنظريات الأخلاقية ومنها الأخلاق الإسلامية. ولأجل تحقيق هذا الهدف طرحنا ما اقترحناه من تعريف للتخيل الأخلاقي ونحاول عند ذلك دراسة طبيعة العلاقة ومدي التناسب بينه وبين النماذج الرائجة. ومن بعد تبيين العلاقة وأوجه الاختلاف بين التخيل الأخلاقي وبين مفاهيم اخري مثل الخرافة والايمان بالغيبيات، شرحنا في اثر ذلك دور وتأثير التخيل علي مستويين منفصلين: مستوي الاصول الشكلية ومستوي قواعد الأخلاق الإسلامية. ولغرض الوصول إلي هذه الغاية قمنا بعملية تحليل للتخيل في اطار القاعدة الذهبية باعتبارها أصلا مهما من بين الاصول الشكلية للأخلاق الإسلامية، كما بحثنا دورالتخيل في مجال القواعد عبر تسليط الضوء علي فضائل ورذائل مثل: القرض الحسن، الغيبة، الزكاة، قتل النفس وإحياء النفس.

 
منبع: نشریه:  پژوهش نامه اخلاق :   تابستان 1394 , دوره  8 , شماره  28 ; از صفحه 7 تا صفحه 22 .
 http://www.sid.ir/FileServer/JF/4009313942801