نویسندگان:  ایمان محمدتقی*, غفاری نسب اسفندیار
 
 * گروه جامعه شناسی، دانشكده علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز
 
چکیده: 

زمینه: این مقاله نقش و اهمیت معیارهای اخلاقی را در تحقیقات علمی بررسی می کند. در دهه های اخیر كه علم با اقتصاد پیوندهایی یافته، سبب نگرانی دانشمندان شده است. زیرا این پیوند ممکن است تحقیقات علمی را تابع منافع اقتصادی نماید. در واکنش به این نگرانی، مجامع علمی و دانشگاهها از بررسی و آموزش مسائل اخلاقی حمایت می کنند و در پی آن هستند که آموزشهای اخلاقی را در برنامه درسی و تحقیقاتی، هرچه بیشتر ادغام کنند. اکثر محققان علا قه مند به كشف حقیقت برای تاثیر دراصلاح و بهبود شرایط انسان و حفظ محیط طبیعی می باشند. با این حال، برخی از محققان ممکن است در پی کسب منافع اقتصادی و منزلت اجتماعی باشند. از این رو، برخی از عوامل می تواند در نتایج و کاربردهای تحقیقاتی مداخله کرده و باعث عدم اعتبار آن شوند. تحقیقاتی که از کمکهای مالی دولتی یا بخش خصوصی استفاده می کنند، ممکن است با فشارهای مالی و نهادی جهت تولید نتایج خاص روبرو شوند و همین امر ممکن است باعث نادیده گرفتن انسجام تحقیق از سوی محقق و بروز خطا و سوگیری شود و معیارهای اخلاقی و انسجام تحقیق نقض گردد.
روش: در این پژوهش از روش اسنادی به عنوان یکی از روشهای مرسوم در تحقیقات علمی استفاده شده است. با توجه به هدف پژوهش متون و دیدگاه مرتبط، مورد بررسی قرار گرفت و داده ها و اطلاعاتی که در این زمینه فراهم آمد، مورد تحلیل قرار گرفت.
نتیجه گیری: انجام تحقیقات علمی مستلزم صرف هزینه های مالی است. همین امر گاه سبب می شود که محققان با فشارهای مالی و نهادی جهت تولید نتایج خاص روبرو شوند، که باعث بروز خطا و سوگیری و نادیده گرفتن معیارهای اخلاقی در تحقیقات علمی می شود. از این رو، هر یك از رشته های علمی قواعد اخلاقی را برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی ارائه کرده اند.

منبع : نشریه اخلاق در علوم و فناوری :   تابستان 1390 , دوره  6 , شماره  2 ; از صفحه 66 تا صفحه 75 .

http://www.sid.ir/FileServer/JF/70913900208