هان ای عزیز! از خواب بیدار شو، از غفلت تنبّه پیدا كن دامن همت بر كمر زن و تا وقت است فرصت را غنیمت بشمار، و تا عمر باقی است و قوای تو در تحت تصرّف تو است ، و جوانی برقرار است و اخلاق فاسده بر تو غالب نشده ، و ملكات رذیله بر تو چیره نگردیده ، چاره ای كن ! و دوائی برای رفع اخلاق فاسده و قبیحه پیدا كن ، و راهی برای اطفاء نائره (فرونشاندن شعله ) شهوت و غضب پیدا نما.

بهترین علاج ها كه ((علمای اخلاق و اهل سلوك )) از برای این مفاسد اخلاقی فرموده اند، این است كه هر یك از این ملكات زشت را كه در خود می بینی ، در نظر بگیری ، و بر خلاف آن تا چندی ، مردانه قیام و اقدام كنی ، و همّت بگماری برخلاف نفس تا مدّتی ، و بر ضدّ خواهش آن رذیله ، رفتار كنی ؛ و از خدای تعالی در هر حال ، توفیق طلب كنی كه با تو اعانت كند در این مجاهده .
مسلّماً بعد از مدّت قلیلی ، آن خلق زشت ، رفع شده و شیطان و جُندش ‍) لشكریانش ) از این سنگر، فرار كرده ؛ جنود رحمانی به جای آنها، بر قرار می شود.
مثلاًیكی از ذمائم اخلاق كه اسباب هلاكت انسان است ، و موجب فشار قبر است ، و انسان را در دو دنیا، معذّب دارد، بد خلقی با اهل خانه یا همسایگان یا هم شغل یا اهل بازار و محلّه ، است كه این زائیده غضب و شهوت است .
اگر انسان مجاهد، مدّتی در صدد برآید كه هر وقت ناملائمی پیش آمد می كنی از برای او، و آتش غضب شعله ور می شود، و بنای سوزاندن باطن را می گذارد، و دعوت می كند او را به ناسزا گفتن و بدگوئی كردن ؛ برخلاف نفس اقدام كرده ، عاقبت بد و نتیجه ی زشتی این خُلق را یاد بیاورد، در عوض ‍ ملائمت به خرج دهد، و در باطن شیطان را لعن كند، و به خدا از او پناه ببرد. من به شما قول می دهم كه اگر چنین رفتار كنی ، بعد از چند مرتبه تكرار آن ، به كلّی خُلق عوض شده و ((خُلق نیكو)) در مملكت باطن شما منزل می كند.
ولی اگر مطابق میل نفس رفتار كنید! اوّلاً: در همین عالم ، ممكن است شما را نیست و نابود كند.
پناه می برم به خدای تعالی از غضب كه می شود در یك آن ، انسان را در دو دنیا هلاك كند؛ خدای نخواسته موجب قتل نفس بشود. ممكن است ، انسان در حال غضب به نوامیس الهیه ، ناسزا بگوید؛ چنان كه دیده ایم ، مردم در حال غضب سخنی زده كه سبب ارتداد می شود گفتند و مرتد شدند.
حكماء فرموده اند : كشتی بی ناخدا كه در موج های سخت دریا گرفتار شود، به نجات نزدیك تر است از انسان در حال غضب.
یا اگر خدای نخواسته اهل جِدال و مِراء، در مباحثه علمیه ، هستی ، كما این كه بعضی از ما طلبه ها گرفتار این سریره زشت هستیم ، مدّتی برخلاف نفس ، اقدام كن . در مجالس رسمی كه مشحون به علماء و عوام است ، مباحثه پیش آمد كرد، دیدی طرف صحیح می گوید، معترف به اشتباه خودت بشو، و تصدیق آن طرف را بكن .
امید است در اندك زمانی این رذیله رفع شود. خدا نكند كه حرف بعضی از اهل علم و مدّعی مكاشفه درست باشد، می گوید : برای من در یكی از مكاشفات كشف شد كه تخاصم اهل نار كه خدای تعالی اطّلاع می دهد، مجادله اهل علم و حدیث است . انسان اگر احتمال صحت هم بدهد، باید خیلی در صدد رفع این خصلت باشد.
رُوِی عَن عِدَّه مِن الاَصحَابِ اَنَّهُم قَالوُا : خَرَجَ عَلَینَا رَسوُلُ اللهِ صَلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ یوماً وَ نَحنُ نَتَمَارَی فِی شَیءٍ مِن اَمرِ الدّینِ ، فَغَضِبَ غَضَباً شَدِیداً لَم یغضِب مِثلَهُ ! وَ قَالَ : اِنَّّمَا هَلَكَ منَ كَانَ قَبلَكُم بِهَذَا. ذَروُا المِرَاءَ ؛ فَاِنَّ المُؤمِنَ لاَ یمَارِی ، ذَرُوا المِرَاء فَاِنَّ المُؤمِن لاَ یمَارِی ؛ ذَرُوا المِرَاء فَانَّ المُمَارِی قَد تَمَّت خِسَارَتَهُ . ذَرُوا المِرَاء فَاِنَّ المُمَارِی لاَ اَشفَع . ذَرُوا المِرَاء فَاِنِّی زَعیمٌ بِثَلاَث اَبیاتٍ فِی الجَّنَهَ فِی رِیاضِهَا وَ اَوسَطِهَا وَ اَعلاَهَا، لِمَن تَرَكَ المِرَاء وَ هُوَ صَادِقٌ . ذَرُوا المِرَاء فَاِنَّ اَوَّلَ مَا نَهَانِی عَنهُ رَبِّّی بَعدَ عِبَادَهُ الاَوثَانِ المِرَاء .
وَ عَنهُ صَلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ : لاَ یستَكمِلُ عَبدَ حَقِیقَهُ الاِیمَانِ حَتَّی یدعُ المِرَاءِ وَ اِن كَانَ مُحِقّاً .
از گروهی از یاران پیامبر روایت شده است : روزی پیامبرصلّی الله علیه و آله و سلّم بر ما درآمد در حالی كه ما مشغول جدل و مراء در مسئله ای از مسائل دینی بودیم . آن حضرت به گونه ای خشمگین شد كه همانندش را ندیده بودیم ؛ سپس با همان حالت خشم فرمود : پیشینیان شما به همین ((مراء)) تباه شدند، رها كنید مراء را ، همانا مؤمن مراء و ستیزه گوئی نمی كند. مراء را رها كنید، مؤمن ((مراء)) نمی كند . رها كنید مراء را، زیان كاری و خسران انسان ستیزه گو به نهایت رسیده است . واگذارید ((مراء)) را من در روز قیامت شفاعت او نكنم . مراء را رها كنید كه من برای آنانی كه این صفت پست را رها كنند و راست كردار باشند در بهشت سه خانه را در سه جای آن گلزار، وسط، و بالای آن ضامنم . از مراء دوری كنید كه پروردگار من مرا پس از بت پرستی از او خوی نكوهیده نهی كرده است .
نیز از آن حضرت نقل شده است : هیچ بنده ایمانش به كمال حقیقی نرسد تا آن گاه كه ((مراء)) را ترك كند، گرچه حق با او باشد .
احادیث در این باب ، بسیار است . چقدر زشت است كه انسان به واسطه ی یك مغالبه جزئی كه هیچ ثمری و اثری ندارد، از شفاعت رسول اكرم صلّی الله علیه و آله و سلّم محروم بماند و مذاكره علم را كه افضل عبادات و طاعات است اگر با قصد صحیح باشد به صورت اعظم معاصی در آورد، و تالی عبادت اوثانش ‍كند.
در هر حال ، انسان باید، یك یك اخلاق قبیحه فاسده را در نظر گرفته به واسطه ی خلاف نفس از مملكت روح خود بیرون كند. وقتی غاصب بیرون رفت ، صاحب خانه خودش می آید محتاج به زحمت دیگری نیست ، و عدّه خواهی نمی خواهد.
چون كه مجاهده نفس در این مقام به اتمام رسید، و انسان موفّق شد كه جنود ابلیس را از این مملكت خارج كند و مملكتش را سكنای ملائكه الله و معبد ((عبادالله صالحین )) قرار داد ؛ كار سلوك الی الله آسان می شود؛ و راه مستقیم انسانیت روشن و واضح می گردد؛ و ابواب بركات و جنّات به روی او مفتوح می گردد و خدای تبارك و تعالی به نظر لطف و مرحمت به او نظری می كند و در سلك اهل ایمان منخرط می شود؛ و از اهل سعادت و اصحاب یمین می شود، و راهی از (( باب معارف الهیه )) كه غایت ایجاد جن و انس است ؛ بر او باز می شود، و خدای تبارك و تعالی در آن راه پر خطر از او دستگیری می فرماید. إن شاء الله

http://akhlagh.porsemani.ir/node/1239