آثار قلمی

       مشهورترین اثر آیة الله اصفهانی ، کتاب جامعی در فقه به نام ((وسیلة النجاة )) است که شامل اکثر مسائل فقهی مورد نیاز مسلمانان آن عصر بود. بسیاری از فقها و مراجع بزرگ بر این کتاب حاشیه زده و شرح نوشته اند. برخی از کتب فقهی که بنا بر ترتیب کتاب ((وسیلة النجاة )) نگارش یافته عبارتند از ((تحریرالوسیله )) اثر امام خمینی و حواشی آیات عظام بجنوردی ، حمامی ، شاهرودی ، میلانی ، خویی ، گلپایگانی و...

دیگر تاءلیفات آیة الله اصفهانی عبارت از:

1. انیس المقلدین

2. حاشیه بر تبصره علامه

3. حاشیه بر ((العروة الوثقی ))

4. حاشیه بر نجاة العباد

5. ذخیرة العباد

6. شرح کفایة الاصول

7. منتخب الرسائل

8. مناسک حج

9. وسیله النجاة الصغری

10. ذخیرة الصالحین

 

شاگردان

    در مکتب علمی آیة الله اصفهانی بسیاری از دانشوران فقه و اصول و مجتهدان عالیقدر و گرانمایه حاضر می شدند که برخی از آنان عبارت اند از حضرات آیات : سید محمود شاهرودی ، سردار کابلی ، سید علی یثربی کاشانی ، میرزا آقا اصطهباناتی ، محمد تقی آملی ، شیخ هاشم آملی ، محمد رضا طبسی ، سید ابوالحسن شمس آبادی ، سید عبدالله شیرازی ، شیخ علی علیاری تبریزی ، علامه طباطبایی ، میرزا مهدی آشتیانی.(آثار حجة، ج۲، ص۵۱، ۶۷؛ ماضی النجف و حاضرها، ج۳، ص۲۳۷، ۵۳۴، ۵۵۸آثار حجة، ج۲، ص۵۱، ۶۷؛ ماضی النجف و حاضرها، ج۳، ص۲۳۷، ۵۳۴، ۵۵۸)

 

موقعیت علمی

     مرحوم سیّد حدود 10 سال در حوزة علمیّة اصفهان و پس از هجرت به نجف أشرف (در سن‌ّ 24 سالگی‌) در سال 1308 قمری تا سال 1329 قمری (یعنی جمعاً حدود 31 سال‌) به صورت مستمر و پیوسته از محضر علمأ بزرگ خصوصاً «مرحوم آخوند خراسانی‌» استفاده‌های وافر علمی برده‌اند. آیة الله اصفهانی دارای ذوقی سلیم و فهمی نیکو و نظری صائب در استنباط و درک احکام و مسائل شرعی بود و همین خصوصیت او را در مجالس ‍ علمی زبانزد اهل دانش نموده بود ژرف نگری سید و تاءمل و تعمق بسیارش ‍ در مسائل علمی ستودنی بود.

جولان فکری و پژوهش بسیار او در جوانب هر مساءله باعث می شد که در یک موضوع ، نظریات گوناگونی در طول زمان ، ارائه نماید و در مسائل پیچیده فقهی به گره گشایی بپردازد. با این همه تا مدتهای طولانی حلقه درس او را شاگردانی اندک تشکیل می دادند. پس از اینکه میرزا محمد تقی شیرازی ، مرجع تقلید شیعیان مردم را در مسائل احتیاطی خویش به وی ارجاع داد، آوازه اش بالا گرفت و روز به روز بر عدد شاگردانش افزوده می شد، تا جایی که پس از درگذشت آیة الله سید محمد کاظم یزدی (1337 ق ) حوزه درسش ، پررونق ترین مجمع علمی در میان مجامع علمی آن روزگار گردید.روشن است : تحصیل علم نزد أساتید مبرّز حوزه‌های علمیّه اصفهان و نجف أشرف‌، در این مدّت طولانی (حدود 31 سال‌) آنهم توسّط شخصی که از هوش و ذهن و استعداد بالایی برخوردار بوده و همزمان‌، تدریس «سطح فقه و أصول‌» و پس از آن‌، تدریس مدام مباحث «خارج فقه و أصول‌» بعد از فوت مرحوم آخوند (1329 قمری‌) تا أواخر حیات (1365 قمری‌) یعنی حدود 35 سال و در نتیجه‌، تربیت شاگردان فراوان (که بسیاری از آنان بعدها از مراجع و مجتهدین بزرگ شدند) و (شاید) از همه مهمّتر جوابگویی سریع و دقیق به هزاران استفتأ (سؤالات شرعی‌) که از شهرها و کشورهای گوناگون (در زمان مرجعیّت‌) از ایشان می‌شد.
(اینها همه‌) بخوبی نمایانگر شخصیّت و موقعیّت‌ِ ممتازِ علمی و فقهی‌ِ مرحوم سیّد، می‌باشد!!