دی ۱۶, ۱۳۹۴

سید مصطفى حسینى ‌‌‌‌‌‌

اسم شریف «ربّ» اسم مبارک و با عظمتى است که محبوبیّت آن نزد خداوند و انبیا و اولیایش غیر قابل انکار است. این اسم شریف، در لغت به معناى مالک آمده است. در لغت و ادبیات عرب، به کسى که مالک چیزى شود رب اطلاق مى ‌‌‌‌‌‌کنند:«من ملک شیئاً فهو ربّه»

. کلمه ربّ، به تنهایى (بدون اضافه به اسمى) فقط بر خداوند اطلاق مى ‌‌‌‌‌‌شود [۱] و اگر بر غیر خداوند اطلاق گردد، حتماً باید به اسمى اضافه شود؛ مانند کلام زیبا و توحیدى حضرت عبدالمطلب علیه السلام خطاب به فرمانده لشکر پادشاه حبشه. وى زمانى که فهمید شترهایش را براى خرابى خانه خدا به سرقت برده ‌‌‌‌‌‌اند، از آن ‌‌‌‌‌‌ها خواست شترهایش را به او برگردانند. فرمانده آن ‌‌‌‌‌‌ها به سربازانش گفت: «او [/ عبدالمطلب ‌‌‌‌‌‌] زعیم و رئیس قوم است، و من براى تخریب خانه ‌‌‌‌‌‌اى [/ کعبه ‌‌‌‌‌‌] مى ‌‌‌‌‌‌روم که آن را عبادت مى ‌‌‌‌‌‌کند. اگر عبدالمطلب از من مى ‌‌‌‌‌‌خواست آن را خراب نکنم، مى ‌‌‌‌‌‌پذیرفتم؛ [ولى فقط آزادى شترهاى خود را خواست ‌‌‌‌‌‌] شترهایش را به او برگردانید» حضرت عبدالمطلب علیه السلام در جواب فرمود:«أنا رب الابل و لهذا البیت ربٌ یمنعه»

؛ من مالک شترها هستم، و براى این خانه نیز مالکى است که خود، مانع تخریب آن مى ‌‌‌‌‌‌شود». [۲] این جمله کوتاه و پرمعنا، بر کمال معرفت توحیدى آن بزرگوار، دلالت دارد.

کلمه رب به معناى سیّد، مدبّر، مربّى، متمم، منعم، قیّم و صاحب نیز استعمال شده است. [۳] راغب اصفهانى گوید: الرب فى الاصل التربیه و هو انشاء الشى ‌‌‌‌‌‌ء حالًا فحالًا الى حد التمام ‌‌‌‌‌‌

[۴] رب در اصل به معناى تربیت کردن است؛ تربیتى که موجود مورد تربیت را به منتهاى کمال برساند. بعید نیست اکنون کلمه ربّ در این معنا ظهور داشته باشد؛ چرا که استعمالش در این معنا بسیار زیادتر از معانى دیگر است، و این نحوه تربیت، مخصوص خداوند تبارک و تعالى است که مى ‌‌‌‌‌‌داند موجودات عالم هستى در سیر تکاملى خویش به چه چیز نیاز دارند و تنها او است که مى ‌‌‌‌‌‌تواند نیازهاى ایشان را در مسیر رشد و تعالى برآورده سازد.

 

متن کامل این مقاله را از لینک زیر دریافت نمایید: