سوال

من يك نوجوانم يكي از دوستان همكاسي‌ام فرد خوبي است؛ اما كمي تند مي‎شود روش برخورد با او بايد چگونه باشد؟

پاسخ

نوجواني يكي از بحراني‎ترين دوره‎هاي زندگي است[1]، در اين دوره تحولات و تغييرات عميقي در افكار و عقايد، باورها و احساسات و ويژگي‎هاي افراد به وجود مي‎آيد. شناخت اين ويژگي‎ها هم براي خود فرد مفيد و راهگشا است و هم براي ديگران كه با نوجوان در ارتبا طند.
دورة نوجواني
شما نيز در همين دورة حساس و بحراني زندگي خود قرار داريد. بايد ويژگي‎هاي دورة نوجواني را بشناسيد؛ زيرا شناخت و آشنايي با اين ويژگي‎ها هم براي خود شما بسيار مفيد و ارزشمند است و هم در اين كه چگونه با دوست نوجوانتان برخورد و رابطه داشته باشيد، مفيد است. اينكه دوست شما تند مي‎شود و در روابط و برخوردهاي اجتماعي خود، حساسيت و عصبانيت از خود نشان مي‎دهد مربوط به ويژگي دورة سنّي وي مي‎باشد؛ زيرا عصبانيت و پرخاشگري يكي از ويژگي‎هاي دورة سنّي نوجوانان است؛ بنابراين اگر به اندازة افراطي و بيش از حدّ نباشد، كاملاً يك پديدة طبيعي است.[2]
روش برخورد
اينكه نحوة برخورد شما بايد با ايشان چگونه باشد، ‌لازم است به اين اصل اساسي و مهم توجه داشته باشيد كه شما و همچنين ديگر دوستان و اطرافيان وي بايد به گونه‎اي با ايشان برخورد كنند كه وي اين مرحله را به خوبي پشت سر بگذارد و در روابط اجتماعي خود مهارت‎هاي لازم را كسب كند؛[3] بنابراين در روش برخورد خود با ايشان بايد به اين نكات توجه داشته باشيد.
چند نكته براي تقويت رابطه
1. اگاهي بخشي
به دوست خود بايد بفهمانيد كه در زندگي رقابت‎ها، تبعيض‎ها، شكست‎ها و محروميت‎ها نيز وجود دارد و بايد اين آمادگي را پيدا كند تا از اين عوامل هراسي نداشته باشد.
2. پرهيز از موضوعات بحث برانگيز
سعي كنيد در برخوردها و روابط خود با ايشان از طرح مسائل و موضوعاتي كه باعث ناراحتي و عصبانيت وي مي‎شود، جدّاً پرهيز كنيد.
3. احترام
بطور صريح و در مقابل وي موضع گيري نكنيد. وقتي دربارة موضوعي صحبت مي‎كند يا نظر مي‎دهد، به عقايد و افكار وي احترام بگذاريد. بسياري از مواقع عصبانيت و پرخاشگري افراد براي آن است كه احساس مي‎كنند به شخصيت آنها توهين شده است؛ بنابراين حفظ و رعايت احترام وي يكي از عوامل مؤثر در كاهش رفتارهاي نابهنجار و ايجاد روابط سالم با ايشان است.
4. صميميت صادقانه
روابط دوستانه و صميمي با ايشان داشته باشيد؛ در برخي از مواقع عصبانيت و پرخاشگري نوجوانان به سبب عدم دريافت حمايت و محبت از سوي والدين است. روابط ناسالم در خانواده باعث مي‎شود كه نوجوانان در جامعه و با دوستان و همكلاسي‎هاي خود نيز روابط ناسالم برقرار نموده و بااندك مسئله اي ناراحت شوند.
5. انتقاد عالمانه
هيچ گاه به وي انتقاد نكنيد. تقريباً هميشه انتقاد كردن باعث رفتارهاي چون پرخاشگري و عصبانيت در نوجوانان مي‎شود، از اين رو سعي كنيد از برخورد منفي و انتقاد جدّاً پرهيز نماييد.[4]
6. تحسين
توانايي‎ها و جنبه‎هاي مثبت ايشان را مورد تحسين قرار دهيد. يكي از روش‎هاي برقراري روابط صميمانه و جلوگيري رفتارهاي پرخاشگري و عصبانيت افراد، برجسته سازي و تحسين توانايي‎هاي مثبت آنها است. تحسين توانايي‎هاي دوستتان احساس خوبي در وي ايجاد مي‎كند تا در روابط خود با شما تُندي نكند.
7. توجه به منافع طرف مقابل
وقتي با ايشان صحبت مي‎كنيد، منافع ايشان را در نظر بگيريد، يكي از عوامل عمدة ناراحتي و عصبانيت ايشان احتمالاً اين است كه منافع خود را در خطر مي‎بيند. اگر اين گونه فكر مي‎كند، بعد از اين سعي كنيد منافع ايشان را نيز در نظر داشته باشيد.
8. صبر و متانت
اگر او اخلاقي تند دارد ما كه با او در ارتباطيم بايد به همان ميزان متانت و صبر و حوصله داشته باشيم و از كوره در نرويم. به طور معمول رفتار متانت انگيز در مقابل پرخاشگري ديگران موجب پشيماني و شرمندگي طرف مقابل مي شود؛ هر چند كه به روي نياورد.
9. توجه ظرفيت هاي خانوادگي؛ فرهنگي تربيتي فرد مقابل
ما در زندگي با افراد مختلفي روبرو مي شويم و با بعضي هم دوست شده و رابطة صميمي تري بر قرار مي كنيم؛ اما نبايد اين نكته را فراموش كرد كه آنها از خانواده هاي مختلف با تربيت هاي مختلف اند و ما نبايد توقع يكساني از همة آدم ها داشته باشيم. درست است كه كار بد براي همه بد و كار خوب براي همه خوب است؛ ولي توقع براي خوب بودن افراد بايد طبق توجه به ظرفيت هاي آنان صورت بپذيرد.
شايد كسي كه الآن ما عصبانيت او را مي بينيم تاكنون سعي كرده خيلي از عيوب خود را بر طرف كند و هنوز نتوانسته به اين عيبش رسيدگي كند. به هر روي بهتر است كه ما گنجايش طرف مقابل را در نظر بگيريم و به او در بهتر شدنش كمك كنيم.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. محمد خدا ياري فرد، مسائل نوجوانان و جوانان، انجمن اوليا و مربيان،‌چاپ هفتم، 1379.
2. حورايي، صميميت، تأثيرگذاري و نفوذ، دكلمه گران، چاپ شانزدهم، 1381.
3. رفتار با نوجوان، زهرا معتمدي، تهران، لك لك، 1376.

پي نوشت ها:
[1] . براي مطالعه بيشتر ر.ك: شرفي، محمدرضا، دنياي نوجوان، انتشارات تربيت، چاپ چهارم، 1376، فصل 2.
[2] . احمدي، سيد احمد، روان شناسي نوجوانان و جوانان، انتشارات رودكي، چاپ اول، 1369.
[3] . براي مطالعه بيشتر ر.ك: شرفي، محمد رضا، جوان و نيروي چهارم زندگي، انتشارات سروش، چاپ دوم، 1380، ص 25ـ21.
[4] . براي مطالعه بيشتر ر.ك: الوود چپمن، نگرش مثبت، ترجمه فهيمه نظري، نشر ايز ايران، چاپ اول، 1380.

http://andisheqom.com/fa/Question/View/10927/من-يك-نوجوانم-يكي-از-دوستان-همكاسي‌ام-فرد-خوبي-است-اما-كمي-