فقه الاخلاق (1)
على زینتى
اشاره
با صلوات بر پیامبر خاتم، حضرت محمد و اهلبیت آن حضرت
قلم تکوین و خلق، و قلم تشریع و تقنین، همسو و مکمل یکدیگرند. اگر غیر از این بتوان تصور کرد نشان از نقص تشریع و یا عدم تدبیر در خلقت دارد که چون هر دو، منشأ الهى دارند، از ساحت حضرت حق و حکیم علیم به دور است.
آنگاه که نبى خاتم، در مقام اعلام اهداف دین حنیف اسلام، اتمام مکارم اخلاق را از جمله این اهداف بیان مىفرماید: (انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق)[۱] به یقین قلم تکوین الهى نیز با چنین هدف مبارکى همسو است و ممکن نیست هدف تشریع با تکوین مغایرت داشته باشد، و زمینه هاى فراهم کردن اهداف تشریعى در قلم تکوین نادیده گرفته شود و حتى در تغایر با آنها به خلق و تکوین اقدام نماید؛ لذا بىتردید، خداوند در خلقت آدمى همان اهداف را تعقیب مىکند و یا دستکم در نظر دارد که در تشریع، بیان آن را بر عهده رسولش قرار داده است و دفتر تکوین را همسو با دفتر تشریع، تنظیم و تدوین مىکند و برعکس. بر این اساس، تکوین و تشریع، همسو با هم «اتمام مکارم اخلاق» را سرلوحه برنامههاى خود دارند. اگر برنامه تشریعى از بیرون، آدمى را به سوى برخوردارى از مکارم اخلاق دعوت مىکند، از درون هم بنا بر ساختارخلقى و ساختمان و نظام خلقت، به سمت «اتمام مکارم اخلاق» تمایل دارد.