مبانی و شيوههای تربيت اخلاقی در قرآن كريم از ديدگاه علامه طباطبايی
چكيده
اين مقاله بارويكرد تحليلی توصيفی به مبانی و شيوههای تربيت اخلاقی در قرآن، از نظر مفسّر بزرگ علامه طباطبايی در تفسير الميزان میپردازد. مبانی تربيت اخلاقی به معنای استعدادها، امكانات و ضرورتهای مربوط به انسان درباره آموزش اخلاق و همچنين بيانگر نوع روشها وشيوهها در تربيت اخلاقی است. مبانی تربيتی به سه دسته علمی، فلسفی و دينی تقسيم میشود كه در اين مقاله تنها به مبانی دينی پرداخته شده است.
علامه، «توحيد» را مهمترين مبنای تربيت اخلاقی قرآن میداند كه تمامی آموزههای قرآن، حول محور آن میچرخد. موّحد پس از شناخت خداوند و شناخت نيازهای خود، بنابر اميال فطری نظير ميل به هدف، كمال، حقيقت، تقديس موجود برتر، كرامت ذاتی و صيانت از نفس، به سوی خداوند جذب میشود و تنها راه رسيدن به قرب را در انجام دستورهای الهی و ترك محرّمات میيابد. اين همان روش عبوديّت است كه انسان را به تهذيب نفس میرساند.
از ديدگاه علّامه، ساير مبانی نظير اختيار، معرفتپذيری و... و روشهای تربيت اخلاقی مانند نصيحت، الگوسازی با داستان و مثال وعده بهشت و جهنم، پرسش و پاسخ، ابتلا و...، همگي حول محور «توحيد» ميتواند اثرگذار باشد.