مهدى احمدپور

مفهوم شناسى‏

بى‏تردید انسان، موجودى اجتماعى و خواهان انس و ارتباط با دیگران است. دین مبین اسلام، در راستاى همین نیاز و تمایل فطرى از عزلت و رهبانیت به عنوان سبک و رویه زندگى، نهى کرده‏^[۱] و بر مصاحبت و معاشرت افراد جامعه اسلامى با یک دیگر تأکید فرموده است.^[۲] به طور طبیعى، معاشرت و ارتباط با دیگران در هر جامعه، آداب و رسومى دارد که با وجود شباهت در کارکردها، تا حدودى نیز متفاوتند. این آداب اجتماعى، هیأت‏ها و ظرافت‏هاى رفتارى مربوط به ارتباطات و تعاملات مردم با یک دیگرند و کارکرد اصلى آن‏ها، تقویت روابط اجتماعى و تسهیل آراستگى به فضایل اخلاقى است. آداب غذا خوردن، آداب ملاقات و سلام و احوالپرسى، آداب دوستى و صمیمیت، آداب دید و بازدید، آداب خواستگارى و ازدواج، آداب تسلیت و همدردى، آداب خرید و فروش، آداب برگزارى جلسات علمى و مذهبى و شرکت در آن‏ها و آداب تدریس و تحصیل، مواردى از آداب اجتماعى هستند.

با وجود اینکه «آداب»، همان محاسن و ظرایف اعمال و رفتارند و در معناى «حسن و مطلوبیت» اختلافى وجود ندارد، در تشخیص مصادیق آن در جوامع مختلف، اختلافات زیادى دیده مى‏شود.