هرمنوتیك علوم انسانی "درآمدی بر هرمنوتیک ویلهم دیلتای"
مشخصات مقاله
عنوان نشریه:
پژوهش های اخلاقی (انجمن معارف اسلامی) : زمستان 1383 , دوره 1 , شماره 1 ; از صفحه 103 تا صفحه 120 .
نویسندگان:
حسنی حمیدرضا*
آدرس:
* مركز تربیت مدرس گروه فلسفه علوم انسانی- پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم
چکیده:
ویلهم دیلتای از نظریه پردازان مهم علوم انسانی و مباحث هرمنوتیكی است که در علوم انسانی، معرفت شناسی مستقلی را ایجاد کرد. نگاه دیلتای به هرمنوتیک از زاویه عینیت بخشیدن به علوم انسانی است. هسته اصلی پروژه دیلتای، تفاوت گذاردن بین علوم انسانی و علوم طبیعی است؛ لذا موضوع اصلی در هرمنوتیك دیلتای، نه شناخت متن و نه شناخت معنای متن، بلكه شناخت زندگی و حیات متبلور شده و ظهور یافته در متن است. دغدغه مهم دیلتای، هجمه پوزیتیویسم بر عینیت و واقعیت علوم انسانی است. او تلاش كرد با ارائه ضابطه و ملاکی برای عینی کردن علوم انسانی، نشان دهد که این علوم نیز در ردیف علوم طبیعی، عینی، ارزشمند، معتبر و واقع نما هستند. از منظر دیلتای، معرفت به علوم انسانی از طریق جایگزینی خود به جای مولف (به معنای عام) صورت می گیرد و بطور کلی، پیش فرض هر علم انسانی، وجود قابلیت جایگزین کردن انسان در زندگی ذهنی و درونی دیگران است. به دیگر سخن از دیدگاه دیلتای فهمیدن عبارت است از كشف خود در درون مولف.
این نوشتار ضمن پرداختن به پیش زمینه های اثرگذار بر هرمنوتیك دیلتای، گزارشی كوتاه از مبانی هرمنوتیكی وی را ارائه می كند.