آیت الله سید محمد رضا گلپایگانی، فرزند عالم کامل سید محمد باقر موسوی گلپایگانی و از مراجع بزرگ بود.
وی از محضر پر برکت آیات عظام حاج شیخ عبدالکریم حایری نایینی و آیت الله بروجردی خوشه چید و به مرتبه عالی اجتهاد نایل شد. آیت الله گلپایگانی علاوه بر تأسیس مدارس علمیه، مؤسسات خیریه، مراکز درمانی، فرهنگی و تربیت شاگردان مکتب جعفری به تألیف آثاری گرانبها نیز همت گماشت که از زمره آنها «حاشیه بر عروة الوثقی»، «حاشیه بر وسیلة النجاة»، «رسالة فی المحرمات بالنسب» و « رسالة صلوة الجمعه» است.
به مرحوم آيةالله سيدرضا صدر (رحمة الله) (برادر بزرگ امام موسي صدر) گفته شد: آقا موسي از چه خصوصياتي برخوردار بود و چه عواملي سبب اوج و عظمت ايشان گرديد که اين‌گونه در قلوب مردم دنيا به‌خصوص در ميان مسلمانان جاي گرفت؟
در جواب فرمود: آقا موسي هميشه در خدمت مرحوم پدر (آيةالله‌العظمي سيد‌صدر‌الدين صدر (قدس سره)) بود و نهايت احترام و ادب را در اين جهت، به کار مي‌گرفت. وقتي که پدر مي‌خواستند از منزل خارج بشوند، فوراً مي‌دويد نعلين‌هايشان را جفت مي‌کرد و دست به سينه چند قدمي ايشان را بدرقه مي‌نمود.
بسم الله الرحمن الرحیم
هذا ما اوصی بِهِ العَبدُ الخائفُ الرّاجی عَفَوَ ربّه محمد هیدجی بما جاء النبی صلی الله علیه و اله و علی الطاهرین.
این است آنچه بنده ی گناهکار امیدوار به عفو و بخشش خداوند - محمد هیدجی - وصیت می کند و معتقد و معترف است به آنچه پیغمبر صلوات الله علیه و آله و الطاهرین آورده :
روزی طلبه جوانی كه در زمان شاه عباس در اصفهان درس می خواند، نزد شیخ بهایی آمد و گفت: من دیگر از درس خواندن خسته شده ام و می خواهم دنبال تجارت و كار و كاسبی بروم چون درس خواندن برای آدم، آب و نان نمی شود و كسی از طلبگی به جایی نمی رسد و به جز بی پولی و حسرت، عایدی ندارد.
شهید مطهری (رحمة الله) نقل کرده‌اند: مرحوم آیت الله‌العظمی بروجردی (قدس سره) در اواخر عمر بر اثر کسالت قلبی که منتهی به وفات ایشان شد، روزی در همان حال بیماری، خیلی متأثر بودند و می‌فرمودند: «خیلی ناراحتم از این که کاری نکرده‌ام و می‌روم.» دور و بری‌ها گفتند: آقا! شما دیگه چرا؟ شما الحمدلله این‌همه خدمت کرده‌اید که! ای‌کاش ما هم مثل شما بودیم. شما که الحمدلله کارهایی که کردید خیلی درخشان است.
روزی عبدالله‌بن یحیى بر امیرالمؤمنین (علیه السلام) وارد شد، صندلى (كرسى) در برابر آن حضرت بود، حضرت امر فرمود كه بر آن كرسى بنشیند. عبدالله نشست، لحظه‌ای نگذشت كه چیزى بر سرش افتاد و سرش شكست و خون جارى گشت.
حضرت علامه طباطبایی می‌فرمود: «عیال ما زن بسیار مؤمن و بزرگواری بود، ما در معیت ایشان برای تحصیل به نجف اشرف مشرف شدیم و ایام عاشورا برای زیارت به کربلا می‌رفتیم، وقتی بعد از مدتی به تبریز مراجعت کردیم، عیال ما روز عاشورایی در منزل نشسته و مشغول خواندن زیارت عاشورا بود، می‌گوید: ناگهان دلم شکست و با خود نجوا کردم؛ ده سال در روز عاشورا را در کنار مرقد مطهر حضرت ابا عبدالله الحسین علیه‌السلام بودیم و امروز از چنین فیض عظمایی محروم شده‌ایم.
به یکدیگر رحم کنید
رحمت خدا به کسی داده می شود که از رحمت حق در وجودش ظهوری باشد، اگر رحمتی در خودت بود، سزاوار رحمت پروردگار می شوی؛ آن وقت بگو «یارب ! ارحم؛ خدایا ! رحمم کن» اما به من ، اگر خدای نکرده رحم نداری، نه به زن و بچه ، نه به مشتری ، نه به یتیم و زیر دستت، هر طورهستی خدا نیز همین طور با تو معامله می کند تا کرم در تو نباشد، توقع کرم از خدا غلط است. کرم خوب است یا بد؟ اگر بد است چرا می خواهی، اگر خوب است چرا نداری؟
دل های بیمار
حقایق اشیاء
یکی از علمای نجف لطیفه ای جالب می فرمود- من تجربه کرده ام- عبایم وقتی کهنه است، خادم من است، هر وقت عبای نو بر تن می کنم عکس می شود، من می شوم خادم عبایم. روایت است که رسول خدا(صلی الله علیه وآله ) زیاد این دعا را می خواند: «اللهم ارنی الاشیاء کما هی؛» خدایا! ((حقایق اشیاء را آن گونه که هست به من نشان ده)) آدمی باید بفهمد مال زیاد، زیادشدن ذلّت است. فقط کاری کن که حالا بفهمی؛ نه در گور که آن وقت دیگر فایده ندارد.
مرتبه ایمان
سکوتش بیشتر از کلامش بود و خلوتش بیشتر از جلوتش.
روز هایی در بعضی ایام سال نیست، می شود. هیچ کس خبری از او ندارد نه در مدرسه و نه در مسجد، نه در کوفه و نه در سهله. هیچ کس او را نمی یابد. او کجاست؟ چه می کند؟ با کیست؟ چگونه رفته؟ و چگونه برمی گردد؟ هیچ کس نمی داند، هیچ کس...
آری! «مداومة الخلوة داب الصلحا»
و این خلوت او نه تنها، تنهایی نیست، بلکه آکنده از اسرار است. راستی او چه عوالمی دارد که کسی راه بدان ندارد و حتی برای شاگردانش که محرم ترین های او هستند، اسرار را فاش نمی کند.
