وصف دریا (آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی)

اولین باری که من با اسم مرحوم سید این مرجع بزرگ شیعه آشنا شدم در دوره دبیرستان بود در سن 12 یا 13 سالگی ما دبیری اصفهانی داشتیم ( آقای نوری- دبیر فیزیک) که یک روز رساله مرحوم سید را همراه خود به کلاس درس آورد و گفت از ایشان تقلید کنید حتی تعدادی از مسائل رساله را هم برای ما بیان کردند.
این ماجرا در زمان رضاخان اتفاق افتاد و من از آن موقع بود که با مرحوم سید آشنا شدم بعد از آن در مدرسه آقا باباخان شیراز طلبه شدم و چیزی نگذشت که به قم آمدم در سن 17 یا 18 ساله بودم که مرحوم سید فوت کرد و آیت الله بروجردی به جای ایشان منصوب شدند.

پشتکار در تحصیل

سید ابوالحسن هنگامی که فقط چهارده بهار از زندگی‌اش را پشت سر گذاشته بود به سبب شوق و علاقه زیاد به ادامه تحصیل برای خواندن درس طلبگی به اصفهان رفت و در مدرسه صدر، حجره‌ای گرفت. شرایط و وضعیت او بسیار ناهنجار و سخت بود. حجره‌اش خالی از هر گونه وسایل ابتدایی برای زیستن بود؛ نه فرش، گلیم و زیراندازی، و نه چراغی برای روشن کردن حجره. شبی از شبهای زمستان وقتی پدرش برای دیدن فرزند خود به حجره‌اش رفت و وضعیتش را مشاهده کرد، بسیار آزرده خاطر و ناراحت شد.

برخی فتوی های آیت‌الله اصفهانی در تقویت بنیه فرهنگی اسلام

آیت‌الله اصفهانی در بیان احکام الهی و آنچه به نظرش صحیح می رسید، بسیار با شهامت بود و از کسی باکی نداشت. از جمله فتواهای ایشان که جنجال زیادی بر پا نمود، نظریه وی در مورد پاره ای از مراسم ماه محرم و عاشورا در آبان‌ 1325ش/ذیحجه 1365ق بود. آیت‌الله اصفهانی در طی فتوایی مراسم قمه زنی و زنجیر زنی و کوبیدن طبل ها و بوق ها و کارهایی مانند این امور را که در دسته های عزاداری و در روز عاشورا معمول بود را حرام و غیر شرعی اعلام نمودند.

آیت‌الله اصفهانی و اقدامات رضاشاه

همانطور که گفته شد حکومت رضاشاه در ایران و اقدامات تجددمآبانه و ضد دینی او باعث اعتراض روحانیون ایرانی و مراجع نجف چون آیت‌الله اصفهانی، آیت‌الله نائینی و آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری گردید. اقدامات ضد دینی رضاخان که هر روز رنگ و بوی تندتری می گرفت، مخالفت های متعددی را از جانب این مراجع و روحانیون به دنبال داشت. روش علمای نجف برای خنثی کردن اقدامات رضاشاه، در ابتدای سلطنت وی به آرامی و نفوذ در تصمیم گیری های شخص شاه از طریق پاکسازی اطرافیان او بود.

کشف حجاب رضا خانی و آیت الله سید ابو الحسن اصفهانی

نخستین کشور اسلامی که اقدام به کشف حجاب از بانوان کرد، افغانستان بود. امان الله خان پادشاه افغانستان اقداماتی را در جهت پوشیدن لباسهای اروپایی آغاز کرد که با واکنش روحانیون آن کشور مواجه شد و ناچار به استعفا و ترک افغانستان شد.

سیاست تضعیف مذهبی

با تشکیل حکومت پهلوی رضاشاه با تمام توان به کنار زدن آیین اسلام و تمایلات باستان گرایانه ناسیونالیستی و تجدد خواهی پرداخت. رضاشاه با آموزش و پرورش غیر مذهبی و تبلیغات ملی گرایانه و شعار مدرن نمودن کشور ایران سعی داشت که وفاداری مذهبی مردم را به نهاد روحانیت از میان ببرد اما این سیاست با احساسات خصمانه مردم نسبت به نوگرایی رضاشاهی روبروگردید.

اقدامات و اصلاحات رضاشاه

رضاخان با ورود به صحنه سیاست به ویژه در دوره نخست وزیری اش اقداماتی انجام داد که اغلب با عنوان اصلاحات و پیشرفت ها از آنها یاد می شد. از آن جمله می توان به تخته قاپو کردن عشایر، به تصویب رساندن قانون ثبت سجل و احوال، لغو القاب اشرافی دوره قاجاریه، اصلاح تقویم رسمی، تصویب نمودن نظام اجباری و تشکیل ارتش نوین و غیر اسلامی کردن نظام آموزش و پرورش و غیره اشاره نمود. هنگامی که رضاشاه به تاج و تخت سلطنت دست یافت، ایران دیگر به ایران دوره قاجار مشابهتی نداشت. وی و همکارانش موفق شده بودند که تغییراتی چند در زمینه امور اقتصادی و نظامی را به مرحله اجرا درآوردند.

به سلطنت رسیدن رضاشاه

در بررسی دوران حکومت رضاشاه که سرآغاز و سرانجام آن با دو مرحله از حضور و دخالت قدرتهای خارجی خصوصاً استعمار انگلستان در امور ایران همراه بود سیر تحولات آن در شکل گیری تاریخ این دوران از اهمیت فراوانی برخوردار است. ماهیت وابسته رژیم پهلوی و حکومت رضاشاه که در طی کودتای 1299ش/1921م به عنوان اولین گام در تشکیل سلسله پهلوی و انجام سیاست تمرکز گرایی استعمار انگلیس (پس از لغو قرداد 1919م) در برابرتحولات پس از جنگ جهانی اول 1914-1918م و انقلاب روسیه1917م، از همان ابتدا با بطن جامعه ایرانی به ویژه روحانیون و برخی روشنفکران در تضاد و تناقض بود.

آیت الله سید ابو الحسن اصفهانی(ره) و رضا شاه

با شکل گیری کودتای 1299ش/1921م توسط استعمار انگلستان در جهت سیاست تمرکز گرایی و تشکیل حکومت پهلوی به منظور تامین منافع آن کشور، رضاشاه که با حمایت قدرتهای بیگانه و خارجی توانسته بود به حکومت دست یابد، اقدام به یک سری اصلاحات ضد دینی و ضد اسلامی نمود. رضاشاه سعی کرد تا با کنار گذاشتن اسلام، ایران را به صورت یک کشور غرب زده و نوگرا که خودش ترسیم کرده بود، تبدیل نماید.

قتل پسر آقا سید ابو الحسن

یکی از حوادت تلخ روزگار مرحوم آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی، ماجرای قتل آقازاده ایشان بود. یکی از شاگردان ایشان نقل می کنند:

     از جمله خاطرات من در نجف اشرف، قضیّه کشته شدن فرزند مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانى است. فردى بنام شیخ على قمى، بین نماز مغرب و عشأ، با چاقو به آقا زاده ایشان حمله مى‏ کند که منجر به قتل وى مى‏ شود. در این قضیه، دست آقا سید محمّد پیغمبرى، عموى آیة الله خامنه‏ اى، به خاطر ممانعت و جلوگیرى از قتل، زخمى مى ‏شود.

صفحه‌ها

اشتراک در اسوه های اخلاقی